Przyszły doktorant

Rekrutacja

Zanim rozpoczniesz proces rekrutacji do szkoły doktorskiej, zapoznaj się z zasadami rekrutacji, które są ustalane indywidualnie dla każdej ze szkół na zasadach określonych przez senat albo radę naukową. Znajdziesz tam wszelkie niezbędne informacje na temat wymagań, terminów, czy też dokumentów, jakie należy dostarczyć. Warto zapoznać się także z programem kształcenia. Dokumenty te udostępniane są nie później niż 5 miesięcy przed rozpoczęciem rekrutacji, która prowadzona jest w drodze konkursu.

Na wielu uczelniach w ramach rekrutacji do szkoły doktorskiej odbywa się rozmowa rekrutacyjna. Informacje o ewentualnym egzaminie oraz jego przebiegu również są ustalane wewnątrz danej uczelni lub innego podmiotu prowadzącego szkołę doktorską, więc warto zapoznać się z dokumentami dotyczącymi rekrutacji. Przyjęcie do szkoły doktorskiej następuje w drodze wpisu na listę doktorantów. Do szkoły doktorskiej może być przyjęta osoba, która posiada tytuł zawodowy magistra, magistra inżyniera albo równorzędny. Nowe przepisy nie przewidują kontynuacji programu “Diamentowy Grant” w dotychczas znanej formie, ale dopuszczają na zasadach wyjątku przyjęcie do szkoły doktorskiej absolwentów studiów pierwszego stopnia lub studentów po trzecim roku jednolitych studiów magisterskich, o ile posiadają oni wysokie osiągnięcia naukowe.

Liczba miejsc

Liczba miejsc do każdej szkoły doktorskiej ustalana jest indywidualnie dla danego podmiotu uprawnionego do prowadzenia szkoły doktorskiej, wśród których wyróżnia się:

  • Uczelnię akademicką,
  • Instytut PAN,
  • Instytut badawczy,
  • Instytut międzynarodowy,
  • Federację tych podmiotów,
  • Centrum Medyczne Kształcenia Podyplomowego.

Warunkiem koniecznym jest, aby podmioty wyżej wymienione posiadały kategorię naukową nie niższą niż B+ w co najmniej dwóch dyscyplinach, co pozwala na ciągłe podnoszenie jakości. Od tej zasady wskazany został wyjątek w ustawie regulującej obszar szkolnictwa wyższego i nauki. Szkoła doktorska może być prowadzona przez uczelnię akademicką, która prowadzi działalność naukową wyłącznie w 1 dyscyplinie, która jest dyscypliną w zakresie teologii albo kultury fizycznej albo dyscypliną artystyczną, i posiada w niej kategorię naukową A+, A albo B+.

Szkoła doktorska może być prowadzona wspólnie przez uczelnie akademickie, instytuty PAN, instytuty badawcze lub instytuty międzynarodowe, z których każde posiada kategorię naukową A+, A albo B+ w co najmniej 1 dyscyplinie.

Kształcenie doktorantów może być prowadzone we współpracy z innym podmiotem, w szczególności przedsiębiorcą lub zagraniczną uczelnią lub instytucją naukową.

Stypendia
 
Doktorant nieposiadający stopnia doktora otrzymuje stypendium doktoranckie, którego wysokość wynosi co najmniej 37% minimalnego miesięcznego wynagrodzenia zasadniczego dla profesora w uczelni publicznej (obecnie minimalne wynagrodzenie profesora to 6410,00 zł brutto) do miesiąca oceny śródokresowej i co najmniej 57% po przeprowadzeniu tej oceny. Każdy podmiot może indywidualnie kształtować poziom tego stypendium z zachowaniem jego minimalnej wysokości. Doktorant posiadający orzeczenie o niepełnosprawności, orzeczenie o stopniu niepełnosprawności albo orzeczenie, o którym mowa w art. 5 oraz art. 62 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, otrzymuje stypendium doktoranckie w wysokości zwiększonej o 30% kwoty otrzymywanej przez doktorantów do oceny śródokresowej.
 
W przypadku złożenia rozprawy doktorskiej w terminie wcześniejszym aniżeli termin ukończenia kształcenia przewidziany w programie kształcenia, otrzymasz stypendium doktoranckie do dnia, w którym upływa termin ukończenia kształcenia, jednak nie dłużej niż przez 6 miesięcy.
 
Należy pamiętać, że od stypendium doktoranckiego odprowadzane są składki na ubezpieczenia społeczne przewidziane w przepisach o systemie ubezpieczeń społecznych. Doktoranci pobierający stypendium w szkole doktorskiej objęci zostają obowiązkowym ubezpieczeniem emerytalnym i rentowym oraz wypadkowym. Kwestia ubezpieczenia chorobowego pozostaje dobrowolna.
 
Stypendium doktoranckie w szkole doktorskiej przysługuje każdemu doktorantowi nieposiadającemu stopnia doktora. Co więcej doktoranci w szkołach doktorskich mogą starać się o szereg innych stypendiów oraz programów grantowych, z których również mogą pobierać wynagrodzenie.
 
Jednym z takich stypendiów jest stypendium Ministra dla wybitnych młodych naukowców, o które może ubiegać się doktorant posiadający znaczące osiągnięcia naukowe, który nie uzyskał jeszcze stopnia doktora. Okres wypłacania stypendium nie może przekraczać 3 lat (z wyłączeniem przerw na czas urlopu macierzyńskiego i pochodnych). W roku 2020 kwota takiego stypendium wynosiła 5390,00 zł miesięcznie.

Oprócz tego doktorant może starać się o dofinansowanie swoich badań w ramach programów realizowanych przez Narodową Agencję Wymiany Akademickiej (NAWA), Narodowe Centrum Badań i Rozwoju (NCBiR) czy Narodowe Centrum Nauki (NCN). Jeśli interesują Ciebie aktualne konkursy grantowe zapraszamy do zakładki →GRANTY.

Prawa i obowiązki

Jednym z głównych przywilejów, jakie otrzymują doktoranci ze szkoły doktorskiej jest całoroczne stypendium doktoranckie. Doktoranci kształcący się w szkołach doktorskich podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom – emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu. Ubezpieczenie chorobowe jest dobrowolne i objęcie nim następuje na wniosek doktoranta. Osoby te są objęte ubezpieczeniem w okresie otrzymywania stypendium doktoranckiego.

Doktoranci objęci są ubezpieczeniem zdrowotnym. Wyjątkiem są doktoranci, którzy mają inny tytuł do wskazanego ubezpieczenia albo są zgłoszeni do ubezpieczenia zdrowotnego jako członkowie rodziny.

Doktorantowi w szkole doktorskiej przysługują przerwy wypoczynkowe nawet do 8 tygodni rocznie, urlopy rodzicielskie oraz legitymacja doktorancka. Doktorantowi, który uzyskał stopień doktora w wyniku ukończenia szkoły doktorskiej, okres kształcenia w tej szkole, nie dłuższy niż 4 lata, zalicza się do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze.

Jednostka samorządu terytorialnego może przyznać doktorantom ulgi w opłatach za przejazdy publicznymi środkami komunikacji miejskiej. Ponadto doktoranci do ukończenia 35. roku życia są uprawnieni do ulgi 51% przy przejazdach środkami publicznego transportu zbiorowego kolejowego w pociągach osobowych, pospiesznych i ekspresowych.

Oprócz tych korzyści doktorant w szkole doktorskiej może:

  • Ubiegać się o miejsce w domu studenckim dla siebie i swojej rodziny.
  • Ubiegać się o wyżywienie w stołówce studenckiej.
  • Starać się o kredyt studencki (do 35. roku życia).
  • Otrzymywać stypendium od jednostek samorządu terytorialnego.
  • Otrzymywać stypendia naukowe od osób fizycznych lub prawnych. 

Obok praw są również obowiązki, wśród których najważniejszy to postępowanie zgodnie z regulaminem szkoły doktorskiej. Doktorant w szkole doktorskiej zobowiązany jest  do odbycia praktyk zawodowych w wymiarze nieprzekraczającym 60 h  dydaktycznych rocznie, o ile zostały one przewidziane w programie kształcenia. Jest on również zobowiązany do realizowania programu kształcenia oraz indywidualnego planu badawczego. Na doktorancie w szkole doktorskiej ciąży odpowiedzialność za złożenie rozprawy doktorskiej w terminie określonym w indywidualnym planie badawczym.